« «جایگاهی ویژه در جهنّم: قهوه‌ی کپسولی» در آشپزخانه‌ی راز | صفحه اصلی | نوشتن: گذشته، آینده »
بازگشت
داستانی را تصوّر کنید که گذشته‌نمایی یا همان فلش‌بک در روایتش نقش پررنگی دارد. در این داستان، مانندِ روایت‌های آشنای دیگر، راوی برای اینکه پیش‌زمینه‌ی آنچه را اکنون می‌گذرد تعریف کند به حادثه‌ای در گذشته برمی‌گردد—با یک تفاوت مهم: اینکه راوی در هر بار بازگشت به گذشته، بر اساسِ دانسته‌های حالش از داستان، حادثه‌ی در گذشته را طوری تفسیر و تعریف می‌کند و به یاد می‌آورد که هر دفعه – گرچه بازگشت تکراری‌ست – آنچه بعد در حالای داستان قرار است اتّفاق بیفتد عوض می‌شود. روایت تنها تا هنگامی بی‌انتها به جلو حرکت می‌کند که شهرزاد-راوی قادر باشد به عقب برگردد و تفسیری دوباره از آنچه در گذشته رُخ داده به دست بدهد. «تکرار» به این ترتیب – بر خلاف آنچه واژه پیشنهاد می‌دهد – شباهت و بنابراین پایان خلق نمی‌کند؛ بلکه تفاوت و تازگی بی‌تکرار اصلاً حاصل نمی‌شود. هم‌زمان، «بازگشت» در این معنا – باز برعکس آنچه معنای واژه می‌گوید – حرکت رو به عقب نیست؛ بلکه حاوی حرکتی دوگانه‌ست: حرکتی همواره رو به جلو که بدونِ حرکتِ رو به عقب به دست نمی‌آید. به این شکل، در زمان‌مندی چنین روایتی هر لحظه هم حاوی آینده و هم شامل گذشته است؛ چراکه بازگشت در این معنا زمان را تا می‌کند و تماس مستقیم بین اتّفاقات در زمان‌های «متفاوت» ممکن می‌شود– زمان‌هایی که وقتی روایت را خطّی تعریف کنیم بین‌شان بی‌جهت فاصله می‌افتد.
حالا تصوّر کنید داستان در بند قبلی جایش را به تاریخ بدهد. تاریخ‌نگاری مبتنی بر بازگشت و تکرار، چه جور تاریخی تولید می‌کند؟ بر اساس مثال‌هایی که من دیده‌ام، نتیجه فوق‌العاده است و پیشنهاد می‌کنم دست داد شما هم بخوانید و حظ ببرید. کجا می‌توان مثال‌های این‌طور تاریخ‌نگاری را یافت؟ در آثار فردریش کیتلر (۱۹۴۳-۲۰۱۱) نظریه‌پرداز آلمانی و معاصر رسانه و شاگردانش. بازگشت در معنایی که گفتم در قلبِ تاریخ‌نگاری‌ای جای گرفته که کیتلر برای بروزرسانی تاریخ‌نگاری فوکویی تجویز می‌کند. کیتلر و اطرافیانش تکّه‌هایی از تاریخِ فناوری-محور رسانه را با این دیدگاه نوشته‌اند و به این شکل هم معنای آنچه در گذشته رُخ داده را تغییر داده‌اند و هم آنچه در حال رُخ می‌دهد؛ هم وفادار به سنّت فوکویی گسست را در نظر داشته‌اند و هم وصل و ربط تاریخی را فراموش نکرده‌اند. از همه مهمتر، به نظرم تاریخ‌نگاری‌ای را که نتیجه‌ی این دیدگاهِ یگانه‌ست انگار به قامت انسان‌شناسی بریده‌اند؛ چراکه این‌جور تاریخ‌نگاری بیان دیگری از آن‌چیزی‌ست که انسان‌شناس‌ها می‌کنند. اگر هدفِ انسان‌شناسی آشنازدایی از امر بیگانه و بیگانه‌سازی امر آشناست، تاریخ‌نگاری مبتنی بر «بازگشت» همین‌اندازه بینابینی‌ست و کهنه را نو و نو را کهنه می‌سازد.
دلِ من همی جُست پیوسته یاری
که خوش بگذراند بدو روزگاری
شنیدم که جوینده یابنده باشد
به معنی درست آمد این لفظ ، باری
به کامِ دل خویش یاری گُزیدم
که دارد چو یارِ من امروز یاری؟
بدین یارِ خود عاشقی کرد خواهم
کزین خوش تر اندر جهان نیست کاری
فرخی سیستانی
[بایگانی]
حکمت
کسی میگفت - و چه درست میگفت: همه جا، هر شهر و روستا و کشور و استانی، برای زندگی خوب است، الا آنجایی که قرار است خوب باشد!
● جایزه‌ی محسن رسول‌اف در جشن تصویر سال
● سایت رسمی دانشگاه آکسفورد- درباره‌ی مدرک جعلی علی کردان
● قابل توجهِ خوانندگان پروپا قرصِ راز
● جان به لب رسید از یاری!!!
[بایگانی]
غول
امروز استاد درس «نظریه‌ها و رویّه‌های معاصر در مردم‌نگاری»مان میگفت «اینکه بر دوش غولهای بیکران ایستاده‌اید، دلیل نمی‌شود که از آن بالا روی سرشان بشاشید!»
پ.ن. لابُد نیازی به توضیح نیست که گمانم نیوتون است که می‌گوید اگر بهتر می‌بینم از این‌روست که بر دوش غولهای بزرگی سوارم...
شکر
یک پیام صبحگاهی در زمستان مینئاپولیس: دمای هوا منهای هفت درجه‌ی فارنهایت (منهای بیست درجه‌ی سانتی‌گراد) و به زودی انتظار یک جبهه هوای سرد را داریم! اوّل با خودت فکر می‌کنی که طرف یا نمی‌داند سرد یعنی چه یا نمی‌فهمد منهای بیست درجه چه‌اندازه سرد است که تازه می‌گوید یک جبهه هوای «سرد» دارد نزدیک می‌شود. ولی بعد که با خودت فکر می‌کنی می‌فهمی که این در واقع بیان دیگری‌ست از «باز برو خدا رو شکر کن ...» -ِ خودمان.
-----
چند روز به پایان ماه میلادی مانده. پهنای باند راز، لب به لب شده و ممکن است هر آینه لبریز شود. اگر این اتّفاق افتاد و راز را ندیدید، دوباره با شروع ماه میلادی نو سعی کنید. همه‌چیز روبه‌راه خواهد بود.
طلال اسد
ادامه...
موسیقی (16)
نوشته های دیگران (84)
وبلاگ قبلی راز (353)
پرسونا (7)
آموزش (33)
ادبیات، کتاب و نویسندگی (294)
جامعه شناسی (209)
رسانه (2)
شخصی (271)
عکس (34)
September 2015
May 2015
January 2015
August 2014
February 2014
December 2013
November 2013
October 2013
June 2013
May 2013
April 2013
March 2013
January 2013
December 2012
November 2012
October 2012
September 2012
August 2012
July 2012
January 2012
December 2011
November 2011
October 2011
August 2011
July 2011
June 2011
March 2011
January 2011
December 2010
November 2010
October 2010
September 2010
August 2010
July 2010
June 2010
May 2010
April 2010
March 2010
February 2010
January 2010
December 2009
November 2009
October 2009
September 2009
August 2009
July 2009
June 2009
May 2009
April 2009
March 2009
February 2009
January 2009
December 2008
November 2008
October 2008
September 2008
August 2008
July 2008
May 2008
April 2008
March 2008
February 2008
January 2008
December 2007
November 2007
October 2007
September 2007
August 2007
July 2007
June 2007
May 2007
April 2007
March 2007
February 2007
January 2007
December 2006
November 2006
October 2006
September 2006
August 2006
July 2006
June 2006
May 2006
April 2006
March 2006
February 2006
January 2006
December 2005
November 2005
October 2005
September 2005
August 2005
July 2005
June 2005
May 2005
April 2005
March 2005
February 2005
January 2005
December 2004
November 2004
October 2004
September 2004
August 2004
July 2004
June 2004
May 2004
April 2004
March 2004
February 2004
January 2004
December 2003
November 2003
October 2003
September 2003
August 2003
July 2003
June 2003
May 2003
April 2003
March 2003
February 2003
January 2003
December 2002
November 2002
October 2002
September 2002
August 2002
July 2002
June 2002
April 2002
March 2002
February 2002
January 2002
December 2001
