واقعه - نوشتن - آفرینش

ملموس است برای من جان کلامتان، که تجربه ای است این تغییر- که من اسمش را رستاخیز گذاشته ام- که برای من نیز اتفاقا با تغییر رشته ای دارد همراه می شود که شاید در آن اعماق وجودم، بی اثر از خواننده ی این وبلاگ بودن نباشد.

راز برای من هم تجربه ی زیستن بوده. سالهاست که خواننده ی ثابت راز هستم. قبلاها که به چند ده وبلاگ سرمیزدم، راز هم البته یکی از آنها بود ولی جزو انهایی که بر صدر مینشینند. الان ولی خیلی وبلاگ نمیخوونم. ولی با این وجود هنوز شش هقت تا وبلاگ هستن که دستِ کم هفته ای یک بار به شون سرمیزنم. و راز هنوز در این فهرست است. البته تو هم کمتر و دیربه دیرتر مینویسی. ولی هنوز که هنوزه راز رازه. امیدوارم که راز و نویسنده (ه)ا(ی)ش پرتوان و سلامت باشند و راز برقرار بماند. گیرم که در این جو احمقانه ی حاکم بر فضای مجاز ایران از سوی حاکمان، راز را ببندند: فله ای و بی دلیل

-----
لطفت مستدام محمد عزیز! :)

اول این‌که تولد راز مبارک! باشد که امسال بیش از پارسال بنویسی.
دوم هم آن‌که سوال‌ای داشتم استاد: اگر «کارِ نوشتن – خصوصاً وبلاگ‌نویسی و هر نوشتنی که بر مدار «خود» می‌گردد – خودآفرینی‌ست»، آن‌گاه معنای عمل وبلاگ‌نویس‌هایی که دیگر نمی‌نویسند چیست؟ آیا از خودآفرینی دست‌کشیده‌اند؟ یا خود را در بستری دیگر می‌آفرینند؟

-----
قربانتان گردم؛ سرفرازمان فرمودید! درباره‌ی پرسشتان، یک مقدمه اینکه اصولا زبان برخلاف آنچه سنتا مقبول بوده است کار اصلیش الزاما انتقال معنا نیست. اینکه زبان انتقال معنا میکند - در شکلهای مختلف - ایدیولوژی مدرن زبان است (اینکه چطور به اینجا رسیده‌ایم هم تاریخ خودش را دارد و باین برمیگردد که زبان این خاصیت را پیدا کرد که حد فاصل طبیعت و فرهنگ شد). حالاست که ما درگیری وسواسی با معنا و انتقال پیدا کرده‌ایم و خاصیت ایندکسیکال زبان را فراموش کرده‌ایم. با اینحال حتا امروزه روز هم - از آنجاکه ایدیولوژی خیلی هم همخوان واقعیت نیست - ما با زبان می‌آفرینیم - بیش و پیش از همه خودمان را و بیش از زبان شفاهی در زبان کتبی (به دلایل مختلف، که بسیاری از جمله ریکور بحث کرده‌اند).

حالا نکته اینجاست که ردر زندگی روزمره‌مان آگاهی ما از خودمان کم و بیش وجود دارد و ما و جهان اطرافمان را برای خودمان پیش‌بینی‌پذیر می‌سازد. اما وقتی واقعه‌ای رخ می‌دهد (مثلا شما بگو عاشق میشویم از آندست که همه چیز نو است بقول شاعر: وقتی که من عاشق میشم دنیا برام رنگ «دیگه‌»ست) و بقول مرحوم دلوز خود ما دی‌تری‌ترایز می‌شود، آگاهی‌مان از خودمان کارساز نیست دیگر. و بنابراین نیاز پیدا میکنیم به صورت اضطراری و انفجاری خودمان را بسازیم. اینجا چیز نویی باید خلق کنیم که آن دنیای «دیگر» را توضیح بدهد. یکی از راههای خلق نوشتن است. نوشتن برای ما حکم یک پرکسیس پیدا میکند: مینویسیم چون آگاهی ما از خودمان عملا وجود ندارد و باید بوجودش بیاوریم و خودمان را بسازیم. برای همین شاید - اگر واقعیت داشته باشد - همبستگی‌ای بین وقایع و شروع نوشتن یا زباد نوشتن در وبلاگ وجود دارد.

حالا این معنایش این نیست که اگر ننویسیم خودمان را نمیسازیم. راههای دیگری مطمینا هست، یکی کار کردن مثلا آنطور که مارکس ادعا میکند. این همان بستر دیگریست که ازش صحبت میکنی. یا همانطور که در آغاز گفتم زبان بطور کلی هم این خاصیت را دارد و درون‌نگری بی نوشتن قاعدتا همین خاصیت را باید داشته باشد.

نمیدانم که سر و ته داشت یا نه. اما آنچیزی‌ست که الان درست یا نادرست بهش فکر میکنم.

قربانت بروم! این‌ها را در خود راز بنویس. (:

به نظرم حرف‌ات را می‌فهمم و با تفسیرم از حرف‌ات هم‌عقیده‌ام (حالا خود دریاب میزان توافق من با خودت را). و اتفاقا در این چند وقت به موضوعاتی شبیه به همین می‌اندیشیده‌ام.
یکی دو چیز دیگر اضافه کنم:
روز به روز بیش از پیش متقاعد می‌شوم که آن‌چه بستر اندیشه است، زبان است (البته این حرف تازه‌ای نیست؛ حتما اجداد یونانی‌مان به این‌ها هم می‌اندیشیدند). و از طرف دیگر، بیان اندیشه (مخصوصا بیان زبای‌اش چون گفتن و نوشتن، ولی نه فقط آن که حتی رقصیدن، آهنگ‌ساختن، نقاشی و غیره) بازتاب‌ای [نیمه دایم] در دنیای خارجی ایجاد می‌کند. بازتاب‌ای که می‌توان دوباره به آن رجوع کرد و سریع به آن‌چه اندیشیده شده بود نزدیک شد. یک نوع حافظه، اما بیرون از مغزمان.
حال با توجه به این‌که یکی از دلایل اساسی‌ای که انسان‌ها از نظر ذهنی برتر از بسیار موجودات دیگر هستند حافظه‌ی قوی‌ترشان است ولی با این وجود حافظه‌ی کاری‌ی ما چندان چنگی هم به دل نمی‌زند، این امر بیان اندیشه چون حافظه‌ای اضافی عمل می‌کند که در زمان‌های بحران می‌تواند کمک‌حال‌مان باشد: ما را ابرانسان‌ای کند فراتر از آن‌چه بیولوژی‌مان به تنهایی اجازه می‌دهد.

سوال‌ای که برای‌ام پیش می‌آید این است که چه بستری منعطف‌تر است: هم فاصله‌اش با ساختارهای بیولوژیک ذهنی‌مان کم باشد و هم این‌که حافظه‌ی اضافی‌ی بیش‌تری به‌مان بدهد.
بعید می‌دانم همه‌ی بسترها با هم برابر باشند. اثر نقاشی با نوشتن یکی نیست. و تقریبا مطمئن‌ام که درون‌نگری (که اصولا از بسترهای بیرونی تهی است) نمی‌تواند همان انعطاف‌/قدرت‌ای را داشته باشد که تمسک به بستری بیرونی به ما می‌دهد.

-----
قربانت گردم؛ من نمی‌توانم فرقی بین بچه و نوه‌ام بگذارم! نظردانی راز در بعضی روایتها از خود راز شیرین‌تر هم هست برای بابابزرگش. :))

اما بعد؛ خطبه‌ام را بگذار با آیه‌ای از عهد عتیق آغاز کنم! در سفر اعداد ۲۸:۱۴ آمده که «بهشان بگو که من شما را همان چیزی میکنم که شما گفته‌اید و از شما شنیده‌ام.»

اما ربط این آیه به بحث ما چیست؟ به گمانم تنها چیزی که درباره‌ی نوشته‌ات خیلی مطمئن نیستم، این است که یکچیزی را نادیده گرفته و آن قدرت چیزهاست - قدرت کلماتی که بر زبان می‌آوریم و خدا ظاهرا همان می‌کندمان که گفته‌ایم: آن بازتابی که آن بیرون هست قدرتی دارد و تأثیری میگذارد که فراتر از این است که خنثاوار آنجا نشسسته باشد منتظر که ما برویم سراغش و بهش رجوع کنیم. موضوعی که دوست دارم درباره‌اش بخوانم - و هنوز خیلی نخوانده‌ام - نگاه کردن به زبان از منظر فبیولیشن دلوزی‌ست (یک اندیشه‌ورزی یکبار چند تا کتاب معرفی کرد که نمیدانم کجا اسمشان را نوشتم!!). در واقع مشکل من با تو در انتولوژی‌ای‌ست که حرفت برش بنیاد دارد.

اینکه کدام «بستر» (این استعاره‌ات هم بر همان انتولوژی بنیاد دارد راستی) منعطف‌تر است؛ نمیدانم. اما اینکه کدام منعطف‌تر است وابسته به زمان، ساختار اجتماعی و از ایندست نیست؟ نمیددانم.