« میاسو و ضرورت احتمال | صفحه اصلی | خاکسپاری در تبس »

لبه‌ی بدن‌هایمان

-- دوستی نداشتم. امّا با خودم فکر کردم «اگر نمایشنامه بنویسم، کسی ممکن است نمایشنامه‌ی من را اجرا کند. آن‌وقت کسانی هستند که باهاشان بروم بیرون.»

-- برای مردم خیلی حیاتی‌‌ست که تله‌ویزیون‌هایشان را خاموش کنند و به دیدن نمایش بروند؛ به موزه‌ها بروند و بحث کنند. خوشحالم که تونی کوشنر هست؛ خوشحالم که نمایشنامه‌نویس‌هایی هستند که تئاتر سیاسی می‌نویسند. کسی به من می‌گفت که موجی از جوانها راه افتاده‌اند که می‌روند اُپرا می‌بینند. بلیت‌هایی برای دانشجوها درست قبل از نمایش هست؛ مثلاً به پانصد دانشجو بلیت بیست و پنج دلاری می‌فروشند. آنها هم اکس می‌زنند و پات می‌کشند و می‌روند واگنر گوش می‌دهد. من این‌جور آدمهایی لازم دارم که به نمایش بیاییند.

-- من می‌خواهم این موضوع را که هنر تبدیل به امتیازی تجمّلی شده عوض کنم. آرزو می‌کنم آدمهای جوانتر و فقیرتر بتوانند بروند نمایش ببینند؛ همانطور که در لندن می‌روند. بیشتر کسانی که برای دیدن نمایشهای خارج از بردوی می‌روند با قطار می‌آیند [...] من می‌روم تئاتر و همه‌ی آنهایی که دور و بَرِ من نشسته‌اند، بیشتر از پنجاه سال سن دارند. چطور اینها می‌توانند به آن نوع کارهایی که من می‌کنم علاقه‌مند باشند؟

- اَدَم رپ

دیشب به لطف بلیت‌های دانشجویی پنج‌دلاری، در استودیوی کوچک دولینگ در تماشاخانه‌ی گاتری، نمایش کم‌خرجِ «لبه‌ی بدن‌هایمان» را دیدیم. «لبه‌ی بدن‌هایمان» یکی از آخرین نوشته‌های اَدَم رَپ است که جز نمایشنامه‌ها، برای کتابهای گاه بحث‌برانگیزی که برای جوانان می‌نویسد – و گاهی هم ممنوع می‌شوند – مشهور است. نمایش – که در یک پرده و برای دو بازیگر نوشته شده؛ امّا عمده‌اش را یک‌نفر اجرا می‌کند – درباره‌ی دختر شانزده ساله‌ای‌ست به اسم برنادِت که خاطره‌اش را درباره‌ی سفرش با قطار از مدرسه‌ی شبانه‌روزی خصوصیش در نیوانگلند به نیویورک و اقامت کوتاهش در آن شهر بازگو می‌کند. برنادت به نیویورک می‌رود تا خبر بارداریش را به دوست‌پسرش مایک بدهد؛ امّا زنجیره‌ای از اتّفاقات او را اوّل به خانه‌ی پدر مایک – که از سرطان رنج می‌برد – و سپس باری در منهتن می‌کشاند تا این‌که دستِ آخر با مردی غریبه – که خودش را مارک معرّفی می‌کند و در بار با هم آشنا شده‌اند – به اتاقِ مرد غریبه در «هالیدی این» در چایناتاون می‌رود. برنادت، خاطره‌ی آن یک روز و روزهای بعد را – خاطره‌ی روزهای تنهایی و ناگهان بزرگ‌شدنش – در دفترچه‌ی خاطراتش ثبت کرده و حالا که چند ماهی از اتّفاق گذشته، سر صحنه‌ی آخرین شب نمایش «خدمتکاران» اثر ژان ژُنه، آنها را بازگو می‌کند. برنادت، اوّل، داستان را از روی دفترچه‌ی خاطرات – به مثابه‌ی نویسنده‌ای که دوست دارد در آینده بشود – می‌خوانَد و بعد که خودش را دوباره در دنیای رویدادهای رفته می‌بیند، دست از خواندن می‌کشد و آن‌ها را به سیاقی نمایشی‌تر – به شکل بازیگری که حالا هست – اجرا می‌کند.

داستان، با این‌که به شکل خاطره و «گفتم – گفت» روایت می‌شود، بسیار گیراست. ترکیبِ معنادار ماجراها با تحلیل ذهنی دختر شانزده‌ساله‌ای که با آرامشی عجیب و بسیار ماهرانه آنها را از دریچه‌ی دیدش روایت می‌کند، نقطه‌ی قوّت داستان است؛ داستانی که با توصیف‌های عالی، صحنه‌سازی قوی، در کنار ارجاع‌هایش به «خدمتکاران» ژُنه، مرکز ثقل نمایش است. متن نمایش، بارها بیننده را به شک می‌اندازد که آیا آنچه می‌شنود واقعاً برای دختر داستان پیش آمده یا اینها زاده‌ی خیال دختری اهل خیال است که دوست ندارد دنیای داستان و نمایش را ترک کند و حالا که نمایشش به پایان رسیده و شب آخر آمده، حتّا با ورودِ کارگر صحنه که اسبابِ صحنه را خارج می‌کند، صحنه‌ی خالی را رها نمی‌کند تا داستان دیگری بگوید؛ دختری که دوست دارد نویسنده شود و این در واقع اوّلین داستان جدّی اوست. پایانِ نمایش این سؤال را جدّی‌تر برجسته می‌کند که آیا دختر از ترس واقعیّت – از آن جنس که در نیویورک برایش پیش آمده – است که به خیال پناه آورده یا از ترسِ خیال – از جنس خیال‌پردازی خدمتکارانِ نمایش ژنه – است که به قول فروید به واقعیّت – به حیاط مدرسه که اکنون پوشیده از برف است – روی می‌آورد. هرچه باشد، فُرمِ فراداستان نمایش – نمایشی که داستانش داستان دیگری‌ست که بر روی صحنه‌ی نمایش دیگری اجرا می‌شود – بیننده را یک‌نَفَس و بی‌وقفه درگیرِ نمایش یک‌ساعت و نیمه می‌کند.

درگیری بیننده با نمایش هم البتّه جز داستانِ رپ، مدیونِ بازی هنرپیشه‌ی نقش برنادت است. در اجرای گاتری، نقش برنادت را اَلی رُز دچیس – بازیگری محلی که دوره‌ی توأم دانشگاه مینه‌سوتا و تماشاخانه‌ی گاتری را گذرانده، ولی حالا ساکن نیویورک است – بازی می‌کند که انصافاً کارش عالی‌ست. جواب این پرسش را که ممکن است به ذهن بیننده خطور کند که چرا رَپ چنین متنی را نه به صورت داستان – که قاعدتاً نباید برایش دشوار بوده باشد – بلکه به صورت نمایشنامه عرضه کرده، باید در بازی بازیگرانی‌ جستجو کرد که نقش برنادت را بازی می‌کنند. بازی عالی دچیس در نمایش دیشب، ارزش متن اَدَم رپ را بی‌تردید دوچندان می‌کند.

پ.ن. تصویر مربوط به اجرای اصلی نمایش به کارگردانی خود ادم رپ و بازیگری کترین کامز در لوئیزویل کنتاکی در بهار امسال است.

ارسال نظر

بهتر است نظر یا پیشنهادتان درباره‌ی نوشته‌ی من باشد. به‌هرحال، ممنونم که عقیده‌تان را ابراز می‌کنید. یادداشتِ شما پس از بررسی در همین بخش قابل مشاهده است.

(If you haven't left a comment here before, you may need to be approved by the site owner before your comment will appear. Until then, it won't appear on the entry. Thanks for waiting.)

نام:

رایانامه:

وب‌گاه:

مرا به یاد آور?

نظر: