« خداوندگار کُشتار | صفحه اصلی | لبه‌ی بدن‌هایمان »

میاسو و ضرورت احتمال

کوئنتین میاسو از بهترین شاگردانِ آلن بدیوست. بااینکه چندین سال از «ظهور» فلسفی میاسوی چهل و چند ساله که اکنون در اکول نورمال درس می‌گوید می‌گذرد، در واقع باید بگوییم که هنوز در آغاز کارش است. چند وقتی بیشتر نیست که میاسو دارد کم‌کم بیشتر و بیشتر خوانده می‌شود و کارهایش موضوع بحث عمومی‌تر قرار می‌گیرند. با این‌حال، بیشتر به دلیل شروع قوی‌اش، برای آینده‌ی فلسفه به او امیدهای فراوان بسته‌اند. بسیاری، مثل لاتور با اینکه با استدلال میاسو موافق نبوده‌اند، کارش را ستوده‌اند و خیلی‌های دیگر از جمله ژیژک و خودِ شخص بدیو معتقدند که مقاله‌ی او – که به انگلیسی ترجمه شده و عنوانش چیزی شبیه این است: «پس از محدودیّت: مقاله‌ای در بابِ ضرورت احتمال» – سرآغاز دوره‌ای نو در فلسفه‌ست و پس از مدّت‌ها راهی جدید پیش پای فکر فلسفی می‌گذارد.

مقاله را بدیو به شکل کتابی مستقل در مجموعه‌ی «نظم فلسفی» – که ویراستاریش را برعهده دارد – منتشر کرده است. کتاب – که به درستی ادّعا می‌کند به دردِ هر دو دسته‌ی فلاسفه‌ی تحلیلی و قارّه‌ای می‌خورد – در ترجمه‌ی انگلیسی کمتر از صد و پنجاه صفحه‌ست. بااینحال و علی‌رغم فشردگیش جدّاً خواندنی‌ست؛ به این معنی که با اینکه خلاصه‌وار تاریخ فلسفه را می‌جورد تا حرفِ حسابش را بزند، به خاطرِ شیوه‌ی نگارشش خواندنش آنقدرها دشوار نیست. میاسو، از کانت و دکارت شروع می‌کند تا نشان بدهد که برای حل معمایی که نتیجه‌ی نحله‌های فکری میراث کانت - همبستگی‌گرایی از هر دو نوع ضعیف کانتی و قوی حالا متداولش - و دکارت است؛ معمایی که اسمش را چیزی شبیه به شرح بیان «نیایی» می‌گذارد، اگر نخواهیم به جزمی‌اندیشی و متافیزیک برگردیم، راهی نداریم جز اینکه دم از ضرورت مطلقی بزنیم «که هیچ گونه‌ای از وجودِ مطلقاً ضروری را تثبیت نمی‌کند.» یا به عبارت دیگر «باید بی‌آنکه به چیزی که مطلقاً ضروری‌ست فکر کنیم به ضرورتی مطلق بیندیشیم.» (ص. 34)

خواندنِ کتاب را به علاقه‌مندان فلسفه و حوزه‌های انسانی توصیه می‌کنم. دستاوردهای اندیشه‌ی میاسو، تنها محدود به فلسفه نیست. هر کس که به نوعی جایی در کارش به موضوع شیء-در-خود یا مسأله‌ی انسانی-ناانسانی برمی‌خورَد، از خواندنِ متن لذّت می‌برد.