« نقاب | صفحه اصلی | محسن »

اخلاق سایبر

در ادامه‌ی نوشته‌ی سیما

می‌گویند در روزگارانِ نه‌چندان دور – مثلاً فرض بگیرید همین یکصد و اندی سالِ قبل و در زمانِ حکمفرمایی سلسله‌ی قاجار – سفیرِ ایران در مملکتی غربی به همراهِ همسرش میهمانِ دربارِ آن کشور بوده. سرِ شامْ همسرِ سفیر – بی‌ادبی‌ست؛ عذر می‌خواهم – بادِ صدادارِ کشداری وِل می‌کند. می‌توان تصوّر کرد که در اثر این حرکت ناگهان، دست‌هایی که قاشق‌ها را به دهان‌ها می‌رسانده‌اند یا دستمال‌ها را با آداب‌دانی به سمتِ لب‌ها می‌برده‌اند، لحظه‌ای در هوا معطّل می‌مانند و نگاه‌ها ثانیه‌ای به سمتِ همسرِ سفیر خیره می‌شوند و بعضی متعجّب و بعضی تلخندزنانْ زیرِ چشمی نگاهش می‌کنند. سفیر، از شرمِ رفتارِ همسرش، سرافکنده جای لقمه‌های غذا، سنگ قورت می‌دهد. همسرْ امّا بی‌خیال – بی‌خبر از نگاه‌های شماتت‌آمیز – تند و تند لقمه‌های گربه‌ای می‌گرفته و می‌لُنبانده که چیزی از دستش در نرود... میزبان‌ها و دیگرِ هم‌سفره‌ها – به رسمِ ادب – سکوت می‌کنند و خاک‌شیرمزاج‌ترها، به خوردن ادامه می‌دهند.

بعدِ شام، سفیرِ شرم‌زده زود بساط برمی‌چیند و به بهانه‌ی عادتِ خوابِ زودهنگام و ملاقات‌های مهمِ فردا و رسیدگی به اموراتِ سفارت‌خانه‌ی بی‌رونق، عذرخواهی‌کنان و دستِ همسرکشان از مجلس خارج می‌شود و در اوّلین فرصت و همین که دور و برش را از اغیار تُهی می‌یابد، عتاب‌کنان همسر را به زیر اخیه می‌کشد که این چه کاری بود کردی و آبرومان را بردی؟ همسر هم درشگفت از این‌همه عتاب و خطاب با ناز و کرشمه می‌گوید «چی‌چی‌السطنه خان! قربانتان بروم... نمی‌فهمم چرا این‌قدر شلوغش می‌کنید. اینها که فارسی بلد نبودند!»

گمان می‌کنید پاسخ سفیر چیست؟ به رسمِ مردانِ قدیم به ایران عودتش می‌دهد؟ یا مثلِ رفیقی شفیق آدابش می‌آموزد و یادش می‌دهد که مستراح و خلا را برای همین ساخته‌اند و ادب حکم می‌کند که حرمتِ جمع را نگه داری؟ خیر. هیچ‌کدام! سفیر، حماقتِ همسر را تاب می‌آورد و جای عصبانیّت یا ادب‌آموزی، خرّم از زیرکی و کیاستِ ابلهانه‌اش می‌گوید: «اشکالی ندارد. تازه‌کاری... امّا از امروز بدان که در این مجالسِ ممیّزه باید همانندِ من، بادِ شکم را بی‌صدا خارج کنی تا بی‌آنکه کسی مقصّر را بشناسد، آسوده شوی...»

×××

داستان‌سرایی نامطبوعِ دل‌به‌هم‌زنم را ببخشید. این‌همه گفتم تا دو نکته را نتیجه بگیرم. یک این‌که در گُسستِ‌ از محیطِ قدیم، بعضی مثلِ سفیرِ داستانِ ما، ملبّس به لباسِ تازه‌ای می‌شوند و عنوان و جاه و حشمتی پیدا می‌کنند و به جای پیژامه‌ی راه‌راه و سرپایی پلاستیکی، کُت و شلوار و کراوات و کفشِ چنان می‌پوشند و یاد می‌گیرند به جای لِخ‌ولِخ راه‌رفتن، گام‌های استوار بردارند و از بالا حرف‌های شیک و قشنگ بزنند؛ امّا غافل نشوید که از پایین و در سکوت به گندکاری سابق خودشان ادامه می‌دهند. فضای مجازی، خارجه‌ی تازه‌ی بعضی آدمهاست برای این‌که از در و همسایه‌ای که خلقیّاتِ رو-در-روی طرف را می‌شناسند، فاصله بگیرند و با پس‌زمینه‌ی بوی عفنی که مرتکبش به ظاهر ناشناس است، حرف‌های انسان‌دوستانه بزند.

نکته‌ی دوّم این‌که باد دادن، زبانِ بین‌المللی‌ست و دیلماج و مفسّر نمی‌خواهد. همه‌ی ممالکِ دنیا، سر و تّه حرف زدن را می‌فهمند؛ این زبان را می‌شناسند و در برابرش یا مشمئز می‌شوند و یا می‌خندند. خلاصه این‌که بعضی هم مثلِ زنِ سفیرِ داستانِ ما، مثلِ کبکی که سر در برف فرو کرده و به خیالِ خامش مخفی شده، گمان می‌کنند، دیگران متوجّه رفتارهاشان نمی‌شوند. مصلحانه، سفارشتان می‌کنم اشمئزاز یا تمسخرِ دیگران را به جان نخرید... چطور بگویم... حالا به مددِ فن‌آوری‌های نوین، سال‌هاست روش‌هایی ابداع شده که به سرعت، آن‌ها را که به خیالِ خودشان بی‌نام و نشان خرابکاری کرده‌اند و کسی درنیافته، رسوا می‌کنند و روی ماتحتِ مبارکشان، ضربدرِ قرمز می‌کشد! اسمِ این فن‌آوری ساده، شماره‌ی آی‌پی‌ست.

باز عذر می‌خواهم اگر بی‌ادبی کرده‌ام و پیشاپیش می‌پذیرم اگر نقض غرضی شده.

ارسال نظر

بهتر است نظر یا پیشنهادتان درباره‌ی نوشته‌ی من باشد. به‌هرحال، ممنونم که عقیده‌تان را ابراز می‌کنید. یادداشتِ شما پس از بررسی در همین بخش قابل مشاهده است.

(If you haven't left a comment here before, you may need to be approved by the site owner before your comment will appear. Until then, it won't appear on the entry. Thanks for waiting.)

نام:

رایانامه:

وب‌گاه:

مرا به یاد آور?

نظر: