« سینما یعنی اغراق | صفحه اصلی | خیر نامحدود - 2 »

خیر نامحدود - 1

سخت گرفتار کارهای عقب‌افتاده هستم. راستش، خسته‌ام از این همه دِد لاین و بدو-بدو و بیا-برو و آدمهایی که چپ و راست باید برایشان بگویی و بگویی و توضیح بدهی چه می‌کنی و ... آه! دریغا که عاقبت هم سر در نمی‌آورند! وقتی شب‌ها به خانه می‌رسم، لذّت‌بخش‌ترین کار دنیا – که خستگی روز را ناپدید می‌کند – خواندن نامه‌های پیشین است و گاهی مرور بایگانی «راز». نزدیک به هزار نامه‌ی محترم دارم که این چهار سال بین من و پویان رفته و آمده و هر کدام جداگانه خاطره شده. همه عزیزند و مقدّس و هنوز از هر یک چیزی می‌آموزم.
نامه‌هام را و «راز» را، مو به مو و خط به خط و جمله به جمله از برم و رازها را که پسِ پشت هر نوشته نهفته، می‌دانم. رازهایی را که تنها من می‌توانم پشتِ تک تکِ آن جمله‌ها و خط‌ها بخوانم. خلاصه برای رفع خستگی، پوشه‌ی اختصاصی نامه‌ها را می‌گشایم و اتّفاقی یکی را باز می‌کنم و می‌خوانم و دنیایی خاطره، زنده می‌شود.

گاهی که شاکی می‌شوم و می‌خواهم ناسزا بگویم به استاد و همکار و هم‌کلاسی؛ گاهی که تعجب می‌کنم از رفتار آن‌ها و مقصر می‌جویم، می‌روم سراغ «درس‌های رانندگی»ام – نوشته‌هایی که پویان، به بهانه و در پس‌زمینه‌ی آموختنی‌های رانندگی، امّا درباره‌ی زندگی برایم نوشته و به نظرم قشنگ‌ترین نامه‌هایی‌ند که کسی – هر وقت و هر جا – دریافت کرده. بارها خوانده‌امشان و هنوز می‌خوانم و هنوز لذّت می‌برم و می‌آموزم از سطر به سطر نوشته‌های پیامبرم.
غرض اینکه، پویان در یکی از نامه‌ها نوشته «خیر، محدود نیست». پس، تکه‌هایی از دو تاشان را اینجا و در یادداشت بعدی می‌آورم تا شما هم بخوانید و لذّت ببرید. که خیر محدود نماند و من تنها کسی نباشم که بهره‌مندم.

قسمت اوّل، نامه‌ی شماره‌ی 2،

دوّم. خوشبختی و پیروزی از آنِ «ما»ست:

در خودرو نشسته‌ایم و به قصدِ مقصدی راه می‌افتیم. راه را نمی‌دانیم؛ یا نمی‌دانیم کدام مسیر خلوت‌تر است و سریع‌تر به مقصد می‌رساندمان. از هم می‌پرسیم. حدس‌هامان را طرح می‌کنیم. یکی، حدسی می‌زند که به نظر منطقی می‌آید. دیگری عقیده‌اش را ابراز می‌کند یا می‌گوید «نظر ويژه‌ای ندارم. هر طور خودت می‌دانی.» به توافق می‌رسیم؛ هرچند احتمالِ خطا هم می‌دهیم. راه می‌افتیم. متأسّفانه مسیر، اشتباه به نظر می‌رسد؛ یا مسیر درست است، ولی راه‌بندان، صف طولانی خودروها را ساخته.
دو حالتْ متصوّر است. یا آدم‌های سازگاری هستیم و هرقدر هم به‌موقع‌رسیدن برای‌مان اهمیّت داشته باشد، اشتباه‌مان را می‌پذیریم و سعی می‌کنیم با هم‌فکری، مسیرمان را ـ در صورت امکان ـ تصحیح نماییم و با خنده و شوخی، تا رسیدن به مقصد، خوش بگذرانیم. یا حالتِ دوّم صادق است: آدم‌های سازگاری نیستیم و هر یکی سعی می‌کند اشتباه را به گردن دیگری بیندازد. یکی می‌گوید: «من که گفتم نظر ويژه‌ای ندارم. پس تو با بی‌فکری، به این وضعیّت دچارمان کردی.» دیگری پاسخ می‌دهد: «همیشه پایت را از قضیّه کنار می‌کشی و منتظر می‌مانی اشتباه کنم و تو بنشینی و غر بزنی.»
محرّکِ بیرونی راه‌بندان یا درست‌نبودنِ مسیر از یک‌سو و محرّکِ درونیِ تبرئه‌ و اثبات بی‌گناهی خود و گناه‌کاری دیگری، از سوی دیگر، اعصاب‌ها را به هم می‌ریزد. مسیر کوتاه و درست را شاید بتوان با اعصاب خراب طی کرد؛ ولی رانندگی در مسیرِ طولانی و نادرست با اعصابِ ناراحت، عذابی غریب است! اعصابِ راحت و شادی، اتّفاقاً در مسیر نادرست و طولانی‌ست که کاراییش را نشان می‌دهد. وگرنه، در خوشی و وقتی که همه چیز درست است، اعصاب‌ها به‌خودی‌خود راحت‌ند!
***
راننده‌ی کهنه‌کار می‌گوید: راننده‌ی جوان بداند! زندگی، امرِ اجتماعی‌ست. «ما» در جادّه‌ی زندگی می‌رانیم؛ «ما» اشتباه می‌کنیم؛ «ما» خوش می‌گذرانیم؛ «ما» به مقصد می‌رسیم و «ما» موفّق می‌شویم: این‌طوری «ما» هیچ‌وقت، شکست نمی‌خوریم. «ما» خوشبختیم؛ چون با همیم و می‌توانیم به اشتباهات‌مان فکر کنیم. چون می‌توانیم با هم ـ در بدترین شرایط ـ خوش بگذرانیم. شکست، آن‌گاه است که «ما»ها بشوند «تو»؛ بشوند «من». وقتی خوبی‌ها از آنِ «من» باشد و بدی‌ها از آنِ «تو»، آن‌گاه که «من» برای تبرئه‌ی خود، «تو» را گناه‌کار بشناسد، وقتِ بدبختی‌ست. راننده‌ی کهنه‌کار می‌گوید: راننده‌ی جوان می‌خواهد کسی را بشناسد، به رفتارش وقتی که خودش یا دیگری خطایی کرده ـ‌ وقتی «ما» خطا کرده‌ایم ـ توجّه کند.
***
عمّه و شوهرعمّه و دو عمّه‌زاده‌ام برای نوروز در گرگان میهمان‌مان بودند. برگشتنی، اشتباهی از «هرَاز» به سمتِ تهران رفتند و به راه‌بندانِ غریبی برخوردند؛ طوری‌که سی کیلومتر از مسیر را سه ساعته آمدند. پدرم که متوجّه شد، تلفنی به عمّه‌زاده‌هایم گفت: پیش آمده. اشکالی ندارد. به‌هیچ‌وجه غرغر نکنید و اشتباه را گردنِ کسی نیندازید. پدرتان را با به‌یادآوردنِ اشتباهِ دسته‌جمعی‌تان، عصبی نکنید و به زمین و زمان ناسزا نگویید و از بخت‌تان ننالید. در عوض، موسیقی گوش کنید؛ حرف بزنید؛ خاطره تعریف کنید؛ خوش بگذرانید.

....( این یعنی پایانِ نامه سانسور شده :دی :-")