« تولّدت مبارک! | صفحه اصلی | دورکیم، شریعتی و مجتبا »

تأملاتی دربارة خودرو و بعضی چیزهای دیگر

کاوه، یکی از دوستای دانشمندم تو دانشگاهه که تخصّصش جامعه‌شناسی صکسه. بقول امیر، کاوه قادره یه لیوان چایی نیمه خورده رو تو سلف تحلیل جنسیّتی کنه! یکی دو ماه پیش بود که با کاوه از دانشکده تا خیابون دولت رو پیاده میومدیم و حین «دید زدن» نمایشگاه‌های اتومبیل صحبت از این شد که کدوم ماشین، صکسی‌تره؟! کاوه معتقد بود که حتماً یه ربطی بین صکس و اتومبیل وجود داره. میگفت شاهد قضیه اینکه به دختر قدبلند، میگن «شاسی‌بلند» و یا به سمندِ ال‌ایکس میگن سمند «ابروبرداشته».

بری ریچاردز توی کتاب روانکاوی فرهنگِ عامّه (ترجمة دکتر حسین پاینده) و در فصل جامعة بزرگ اتومبیل و خصوصاً بخش «بدنِ اتومبیل»، باین اشاره میکنه که اتومبیل، ابژه‌ای نرینه‌ست و مثلاً «تزریق» سوخت رو مثال میاره و مینویسه که در قسمتِ عقبِ بعضی ماشینها و در کنار باکشون، تصاویری از خرگوش یا کرگدن در حال جفت‌گیری رسم میکردن. مثالهای این بخش از نوشتة ریچاردز خیلی عالیه. پیشنهاد میکنم بخونینش.

همونجا ریچاردز میگه که اتومبیل علاوه بر بدن مردانه – که راهش رو از بین وسائط نقلیة دیگه باز میکنه – بدنِ خوش‌ترکیب زنانه هم داره. اونروز داشتم به عبارتهایی فکر میکردم که وقتی یه تصادف کوچیک پیش میاد معمولاً استفاده میشه؛ یکیش شبیه به این: «اوه، اوه، مالید درش»! بعضی از دوستای من هم – که برای حفظ آبرو نام نمیبریم! – به این بدن خوش ترکیب دربارة ماشینها معتقدن و مثل لنی «خداحافظ گری کوپر» – که معتقد بود دخترها برای کسایی که روی آب اسکی میکنن، حاضر بهر کاری هستن (البته نه با این الفاظ!) – فکر میکنن دخترها در مقابل بعضی خودروها اصولاً نمیتونن مقاومت کنن.

بخاطر همین بدنِ دوگانة زنانه و مردانه – بری ریچاردز میگه – یه عدّه‌ای (مرد) ماشینشون رو «رفیق» خودشون میدونن و یه عدّة دیگه، «عشق» خودشون. نمونه‌هایی از هر دو سنخ رو هم لابد دیده‌این. آرایش ماشینهای این دو دسته اصولاً متفاوته: بعضیا ماشینشون رو «عروس» میکنن و بعضیای دیگه، اگزوزش رو عوض میکنن که «نعره» بکشه و ... چند وقت پیش تو ادارة گذرنامه، منتظر بانجام رسیدنِ کاری بودم و واسه همین، اینور و اونور سرک میکشیدم تا ببینم دنیا دست کیه؟ نکته‌ای که تو بخش راننده‌های ترانزیت جلب توجّهم کرد این بود که تصویری که تو ذهنم ازشون داشتم، با اونچیزی که میدیدم و میشندیم خیلی متفاوت بود: خیلیهاشون تیپیکِ اونچیزی بودن که بهشون میگن «اِوا» (این لفظ القای تحقیر میکنه؟ نمیدونستم باید از چی استفاده کنم. راهنمایی کنید.) یا یه نمونة اغراق‌شدة این‌دست راننده‌ها، مسافرکش خطّی ولیعصر – [...] است. رفتارِ این راننده با ماشینش خیلی جالبه.

بگذریم و برگردیم به اوّل ماجرا... وقتی که کاوه طرح موضوع کرد، یادِ شازده احتجاب گلشیری افتادم: یادِ صحنة درخشان ملاقات فخرالنّساء و شازده تو مهتابی خونة فخرالنساء و وقتی که فخرالنساء کتاب خاطرات اجدادی رو میخونه و طعنه‌آمیز، پیشنهاد میکنه که فخری – کلفت – رو پیشکشِ شازده کنه:

- فخری هنوز بکر است، میخواهید پیشکش حضورتان کنم تا شما هم شروع کنید؟ هرچند میدانم در این مسابقة اجدادی چیزی نمیشوید.
شازده گفت: دخر قشنگی است.
فخرالنّساء گفت: فقط چشمهایش قشنگ است. خودش هم این را میداند.
و برای خودش شراب ریخت و لاجرعه سرکشید. کتاب را گذاشت کنار میز و عینک را هم رویش. شازده به چشمهای فخرالنساء نگاه کرد. چشمهای فخرالنساء هم سیاه بود. امّا پلک نمیزد. مردمکهایش را شسته بودند.
- چشمهای شما هم قشنگ است.
فخرالنساء برای شازده هم ریخت:
- تعریفی ندارد، اینجور اسبها بدرد مسابقه نمیخورند. اسبِ پیشکشی بهتر سواری میدهد.

گویا برای گذشتگان ما هم اسب، حکم خودرو رو داشته! (نظرتون در اینمورد چیه؟ : و فهمید که نمیتواند و رها کرد تا پدربزرگ همچنان عکسی بماند نشسته بر تختی یا بر پشت اسبی رام و یا پشت آن تودة گوشت بی‌شکل و زنده و خندان.)
اینجوری خلاصه!

مرتبط در «راز»: موتورسواری و استقلال‌یافتگی
مرتبط، امّا بیرون «راز»: درآمدی بر جامعه‌شناسی رابطة جنسی - یادداشت‌های سینا از سخنرانی کاوه