« تولّدم مبارک! | صفحه اصلی | شهر زیبا: قصّة همیشگی عشق و مرگ »

مارمولک: وسترن دینی

هو
مارمولک کمال تبریزی رو دیدیم. خیلی قشنگ بود. به قول احسان، حتماً میشه پرفروشترین فیلم سال بعد. داستان، داستانِ یه زندانیه (پرویز پرستویی) که برای فرار از زندان، لباس یه روحانی رو میپوشه و به طور اتّفاقی میشه پیش نماز و آخوند مسجدِ یه شهر مرزی.
به نظرم کمدی بودن فیلم بیشتر بخاطر کلامه؛ یعنی بشدت متکی به دیالوگهاست. تصوّرش رو بکنین یه زندانی (رضا مارمولک) با اونهمه اصطلاح جاهلی بشه آخوند – که قاعدتاً باید با اسلوب خاصی صحبت کنه. نتیجه جمله هایی میشه مثل این: "شیطان شخصاً به دهنتون عنایت میکنه!" یا "خواهر و مادرشو به هم پیوند میده!" و در جاهای احساسی تر: "فی الواقع خداوند اندِ لطافته؛ اندِ چشم پوشی و اندِ رفاقته." بقیة گفتگوها رو هم میتونین با همین روش بسازین!
مثل اینکه تبریزی گفته که فیلم من یه فیلم وسترنه. یعنی حکایت یه مرد تنهاست تو یه شهر مرزی بین یه عدّه غریبه. راست گفته؛ مارمولک "وسترن"ه؛ امّا یه وسترن دینی که اوجش در پایان فیلمه که یکی از اهالی ده "یار گلنده، تُز اُلماسُن..." [ترکی نمیدونم و اینرا هم به سختی نوشتم! ولی مفهوم شعر چنین چیزی است که "یار میآید"!] رو در مسجد میخونه؛ در مسجدی که به مناسبت نیمة شعبان چراغونی شده و جشن برپاست.
خلاصه اینکه شوخیها خیلی وقتها شما رو یاد "لیلی با من است" میندازه. اصولاً اسلوب فیلم هم همینه. یه آدم ناآگاه که در موقعیتی قرار میگیره (لابد بخاطر میل و عنایتی؛ نشونه اش هم اینکه چند تا دیالوگ میشنوین مثل این: "خدا شما رو خیلی دوست داره" یا "چهره اش مثل نظرکرده ها میمونه" عین "لیلی با من است" که میگفت: "اگر با من نبودش هیچ میلی...") و باعث میشه که کم کم معنی یه جمله رو بفهمه: راههای رسیدن به خدا به تعداد آدمهاست.
به جز این، تأثیر "شازده کوچولو" هم توی فیلم با نشونه هاش زیاد بود فرض کنین وقتی در مورد "اهلی کردن" حرف میزنه. (راستی چند وقته که همه اش به شازده کوچولو برمیخورم... مثلاً "شرقِ بنفشه"ی مندنی پور نمونه اش.) ضمن اینکه در خیلی جاها یاد شخصیّت دون کامیلو افتادم ("دون کامیلو"ی گووارسکی رو بخونین حتماً!) یعنی یاد روحانی ای که خیلی پایبند همة مسایل نیست و حتّی گاهی دست بزن هم داره: "به روحانیت توهین نکن و روش قیمت نذار! مخصوصاً اینکه روحانیتش بچّة دروازه غار باشه!"
دو سه تا از گفتگوهاش هم خوب یادم مونده؛ اگه یه وقتی فیلم رو دیدین و از این دیالوگهاش خوشتون اومد یاد من بیفتین لطفاً!: "بهشت که زورکی نمیشه. اینقدر فشارش میدی که از اون ور جهنم میزنه بیرون." "بزمجّه! خریت خودت رو گردن خدا ننداز." "ای لعنت بر نفس امّاره!" و ...
آهان! راستی، مارمولک رو مثل بعضی از بهترین فیلمهای دیگه – به قول فرهاد – با اعمال شاقه دیدم. "اعتراض" رو ایستاده؛ "سگ کُشی" رو روی پله و "مارمولک" رو کف زمین! خیلی زور داره آدم کارت داشته باشه و بعد روی زمین بشینه؛ امّا به همه چیزش میارزید. اصلاً یه بخش از لذّت جشنواره همینه دیگه!