« هوهوشنگ ابتهاج (سایه) شاعر را | صفحه اصلی | هوگاهی اوقات دلم میخواد بنویسم. »

حقگوارسکی در "دنیای کوچک دون

حق

گوارسکی در "دنیای کوچک دون کاملیو" دنیای بزرگی از پاکی و صداقت و صفای روستایی آدمها را نقش کرده؛ "دون کامیلو" کشیش کاتولیک و ورزیده قصبه، رقیب سیاسی شهردار کمونیست "په‌پونه" است. اما هر دو روستاییند و همین، داستانها را بسیار زیبا و خواندنی کرده. گذشته از این دو نفر زیباترین شخصیت داستان "مسیح محراب" است که با "دون کامیلو" حرف میزند و او را راهنمایی میکند.
دون کامیلو و نویسنده‌اش "گووارسکی" را فراوان دوست دارم. "شوهر مدرسه‌ای" هم در نوع خود بسیار زیباست و معرف قلم شیرین گووارسکی.

[]

تعمید
یک مرد و دو زن که یکیشان عیال په‌پونه، شهردار کمونیست بود، آمدند تو کلیسا. دون کامیلو درست نوک یک نردبام بود و داشت هاله دور سر یوسف قدیس را برق مینداخت؛ برگشت و از تازه واردها پرسید چه کار دارند.
مرد گفت:
- واسه غسل تعمید اومدیم.
و یکی از زنها بسته ای را نشان داد که تویش یک بچه بود. دون کامیلو همینجور که از نردبام میآمد پایین پرسید:
- کی درستش کرده؟
عیال په‌پونه جواب داد:
- من.
دون کامیلو پرسید:
- با شوهرتون؟
عیال په‌پونه با اوقات تلخی جواب داد:
- معلومه! میخواسین با کی درستش کرده باشم؟ با شما؟
دون کامیلو که داشت میرفت به طرف خزانه کلیسا، گفت:
- عصبانی شدن نداره. میدونم چی دارم میگم. خیلی چیزا شنیدم که مردم واسه خاطر عشق آزاد میان تو حزب شما.
دون کامیلو وقتی داشت از جلو محراب رد میشد، زانو زد و با چشمکی به مسیح گفت:
- شنیدین؟ این دفه دیگه جواب این کافر رو خوب دادم.
مسیح که عصبانی شده بود جواب داد:
- مزخرف نگو دون کامیلو! اگه اینا کافر بودن نمیامدن بچه شونو غسل تعمید بدن. اگه عیال په‌پونه یه کشیده زده بود تو گوشت، این جوری نمیتونستی گیرش بندازی.
- اگه زن په‌پونه کشیده زده بود تو گوشم پس گردن هر سه تایی شونو میگرفتم و ..
مسیح جدی پرسید:
- بعدش؟
دون کامیلو از جا بلند شد و در همان حال فوری جواب داد:
- هیچی، همینجوری گفتم!
مسیح به لحن تهدید آمیزی گفت:
- دون کامیلو، مواظب خودت باش!
دون کامیلو به لوازم مقدس مجهز شد و به طرف ظروف غسل تعمید رفت. از عیال په‌پونه پرسید:
- اسمشو میخواین چی بذارین؟
زن جواب داد:
- لنین لیبرو آنتونیو
دون کامیلو درپوش ظرف را گذاشت و به آرامی گفت:
- خوب، برین تو روسیه تعمیدش بدین.
کشیش دست هاش مثل تخته لباسشویی بود؛ سه دوست ما بی این که نه، ها بگویند و نه، نه، رفتند بیرون. دون کامیلو، سعی کرد به سرعت از کنار خزانه کلیسا رد شود، ولی صدای مسیح سرجا نگهش داشت:
- دون کامیلو! کار خیلی زشتی کردی. این آدما رو دوباره صدا کن و بچه شونو غسل تعمید بده.
دون کامیلو جواب داد:
- یا مسیح! باید به شما هم حالی کرد که غسل تعمید شوخی نیست؟ غسل تعمید یه چیز مقدسه، غسل تعمید...
- دون کامیلو! داری به من یاد میدی که غسل تعمید چیه؟ به من که خودم درستش کردم؟ تکرار میکنم که تو تقصیر بزرگی مرتکب شدی. چون این بچه اگه همین حالا بمیره و به بهشت نره تقصیر توئه.
- یا حضرت، دراماتیکش نکنین دیگه! واسه چی اون بچه بمیره؟ اون مث یه گل تر و تازه و سرخه.
مسیح با صدای عصبانی گفت:
- دلیل نمیشه، ممکنه یه آجر بیفته روی کله اش؛ ممکنه یه دفه تشنج بگیره. وظیفه تو بود که تعمیدش بدی.
- ولی یا مسیح یه خورده فکر کنین! اگه ما مطمئن بودیم که این بچه به جهنم میره، میتونستیم یه کاریش بکنیم؛ ولی ممکنه اون تو بهشت رو سرتون خراب شه. همین که پسر اون کثیف مسخره‌س؛ خوب بگین ببینم چه توقعی دارین که من دلال مظلمه بشم و یه نفرو که اسمش لنینه، براتون بفرستم بهشت؟ من به فکر حُسن شهرت بهشت هستم.
مسیح با اوقات تلخی گفت:
- حسن شهرت بهشت مربوط به منه. چیزی که من علاقه دارم اینه که هر کسی آدم شریفی باشه؛ از این که بگذری، اسم آدم "لنین" باشه یا "بوتونه" اهمیتی نداره. به علاوه تو میتونستی به این آدما بگی که یه همچی اسم نامعقولی روی بچه گذاشتن، بعداً براش ناراحتی ایجاد میکنه.
دون کامیلو جواب داد:
- بسیار خوب! همیشه تقصیر با منه. سعی میکنم قضیه رو راست و ریس کنم.
در همین موقع یک نفر وارد کلیسا شد؛ په‌پونه بود. تنها، با بچه‌اش. در را پشتش بست و کلونش را هم انداخت. گفت:
- من از اینجا خارج نمیشم تا وقتی که پسرم با اسمی که خودم واسش انتخاب کردم تعمید داده بشه.
دون کامیلو برگشت طرف مسیح و پچ پچ کنان گفت:
- میبینین. آدم این همه نیت خیر داشته باشه و این جوری باهاش طرف بشن!
مسیح جواب داد:
- خودتو بذار جای اون؛ رفتارشو نمیشه تایید کرد، ولی میشه درکش کرد.
دون کامیلو سرش را تکان داد. په‌پونه تکرار کرد:
- گفتم که تا پسرمو اونجوری که من میخوام تعمید ندین از این جا پا بیرون نمیذارم.
و بسته بچه را گذاشت روی یک نیمکت. کتش را درآورد. آستینها را بالا زد و با حالت تهدید کننده جلو رفت.
دون کامیلو تضرع کنان به مسیح گفت:
- یا مسح! اختیارمو میدم دس خودتون؛ اگه به نظر شما درسته که افراد اراده شونو به من تحمیل کنن، تسلیم میشم. اما اگه فردا یه گوساله آوردن و منو مجبور کردن که تعمیدش بدم گله نداشته باشین. میدونین که سابقه ایجاد کردن کار خطرناکیه.
- البته! ولی تصدفاً تو باید سعی کنی بهش بفهمونی...
- اگه حمله کرد چی؟
- ضربه ها رو دریافت کن دون کامیلو. تحمل کن، رنج ببر، مث من.
دون کامیلو برگشت طرف په‌پونه گفت:
- خیله خوب، بچه تعمید شده از اینجا میره بیرون، ولی البته نه با این اسم لعنتی.
په‌پونه گفت:
- دون کامیلو یادتون باشه از وقتی که تو نهضت مقاومت گلوله خورده به ام، شیکمم حساس شده؛ ضربه به پایین بدن نداریم. وگرنه منم یه نیمکت ور میدارم.
دون کامیلو جواب داد:
- خاطرت جمع باشه په‌پونه، همه نیمکتا رو گذاشتم طبقه بالا.
بعدش یک ضربه مستقیم روی گوشش فرود آورد.
هر دو قوی هیکل و درشت بودند، با بازوهای آهنین. ضرباتشان مثل آبشار فرو میریخت و در هوا صفیر میزد. بعد از بیست دقیقه نبرد خشمگینانه و ساکت، دون کامیلو به وضوح صدایی شنید که به او میگفت:
- یالا دون کامیلو! یه چپ بزن به فکش!
این صدای مسیح از بالای محراب بود. دون کامیلو زد و په‌پونه نقش زمین شد. ده دقیقه ای روی زمین ماند؛ بعد از جا بلند شد. چانه اش را مالید. کتش را پوشید. شال گردن سرخش را از نو گره زد . بچه را برداشت. دون کامیلو لباس مخصوص پوشید و استوار مثل یک صخره، جلو ظرف آب مقدس منتظرش بود. په‌پونه به آرامی نزدیک شد.
دون کامیلو پرسید:
- اسمشو چی بذاریم؟
په‌پونه زمزمه کرد:
- کامیلو لیبریو آنتونیو
دون کامیلو سرش را تکان داد:
- نه! بذاریم لیبریو کامیلو لنین. بله لنین هم باید باشه؛ چون اینجور آدما یه کامیلو که کنارشون باشه انگار دیگه وجود ندارن.
په‌پونه که هنوز چانه اش را میمالید، غرید:
- آمین!
وقتی مراسم تمام شد، دون کامیلو دوباره آمد جلو محراب. مسیح لبخندزنان به او گفت:
- دون کامیلو، نمیشه منکر شد، تو سیاست، تو بهتر از من سرت میشه.
دون کامیلو موقرانه اضافه کرد:
- تو زد و خورد هم همین جور.
و یک برآمدگی را روی پیشانیش با بی اعتنایی مالش داد.

دنیای کوچک دون کامیلو؛ جووانی گوارسکی؛ جمشید ارجمند